Hoe je schilderijen op de juiste manier ophangt en ensceneert

Grafieken, foto's of schilderijen geven een unieke sfeer aan elke kamer. Het effect van een kunstwerk hangt echter vooral af van hoe en waar het wordt geplaatst. De lichtomstandigheden, de kleur van de muur, het meubilair en andere schilderijen of sculpturen hebben een grote invloed op de indruk van de beelden. Daarom moet het doel van het ophangen van beelden zijn dat het werk harmonieert met de omgeving.

Daarom coördineren veel kunstenaars zelf het muurontwerp bij tentoonstellingen in musea en galerieën. Zelfs in je eigen huis moet je de tijd nemen om de kunstwerken correct te rangschikken. Een paar principes kunnen helpen om de beelden het best tot hun recht te laten komen.

Schilderijen op de juiste manier ophangen: Let op de speciale kenmerken van de kamer

De ruimte waarin een kunstwerk wordt geplaatst heeft een direct effect op de indruk die het schilderij maakt. Vooral de lichtsituatie beïnvloedt wat we van een schilderij of foto kunnen maken. Afhankelijk van hoe licht of donker het is in een kamer, kunnen specifieke details verloren gaan of juist overbelicht worden. Bovendien kan een kunstwerk er bij kunstlicht anders uitzien dan bij natuurlijk licht. Zelfs de hoek waaronder het licht het kunstobject raakt, beïnvloedt de waarneming.

Naast de lichtomstandigheden moet je bij het ophangen van een schilderij ook rekening houden met andere omstandigheden in de kamer. Deuren of zelfs grotere meubelstukken zoals kasten of vitrines kunnen bijvoorbeeld erg dominant zijn en een kunstwerk overschaduwen. Een andere factor die een kamer sterk bepaalt, is het bestaande muurontwerp. Behang met een heel onregelmatig patroon of veel verschillende kleuren kan bijvoorbeeld snel afleiden van een kunstwerk.

Hetzelfde geldt voor de kleur van de muur. Hoewel hier geen universele regel voor bestaat, geldt dat hoe neutraler de muur is, hoe beter een kunstwerk zijn effect kan ontvouwen. Tot slot moet je rekening houden met de andere kunstwerken die al in de kamer staan. Kunstwerken van groot formaat of bijzonder kleurrijk kunnen elkaar snel de loef afsteken. Je moet overwegen of welke stijlen bij elkaar passen en naast elkaar kunnen worden geplaatst.

In het geval van originelen raden we aan aandacht te besteden aan de omgevingsomstandigheden op de gekozen locatie, omdat veel materialen zoals verf of doeken zeer gevoelig reageren. Voor unieke stukken is het belangrijk om grote temperatuur- en vochtigheidsschommelingen of extremen te vermijden. Direct zonlicht of UV-straling kan ook een negatief effect hebben op een kunstwerk. Daarom raden we je aan aandacht te besteden aan de positie van ramen, open haarden of kachels, zodat de schilderijen geen schade oplopen.

Van individueel tot Petersburg: Verschillende opties voor wandontwerpen

Bij het ophangen van schilderijen geldt natuurlijk: alles mag. Maar enkele handige principes voor het ophangen van kunst kunnen helpen om de werken het best tot hun recht te laten komen. Misschien is het de moeite waard om te experimenteren met deze verschillende variaties. In principe kan er een onderscheid worden gemaakt tussen individuele ophangingen en groepshangingen.

De individuele ophanging: Totale focus op één kunstwerk

Sommige kunstwerken zijn bijzonder opvallend en uniek vanwege hun grootte, onderwerp, stijl of betekenis. In deze gevallen is een afzonderlijke ophanging gepast, omdat andere beelden in de directe omgeving alleen maar als storend zouden worden ervaren. Met een individuele ophanging krijgt het werk de ruimte die het nodig heeft om zich volledig te ontplooien.

Voor deze optie moet je echter aan een paar eisen voldoen. Je moet bijvoorbeeld een muur kiezen die past bij de grootte van het werk, zodat het niet beperkt of geïsoleerd lijkt. Je moet rekening houden met de positie van andere meubels, deuren en ramen. De hoogte is van bijzonder belang bij een enkele ophanging. In de regel worden schilderijen, grafiek of artistieke foto's het best geplaatst als het midden van de afbeelding zich ongeveer op ooghoogte bevindt. Een richtlijn hiervoor, die bijvoorbeeld musea gebruiken, is een hoogte van ongeveer 1,5 meter.

Schilderijen in groepen ophangen

Naast individueel ophangen zijn er ook andere manieren om beelden in kleinere of grotere groepen op te hangen.

• Als de beelden in rijen worden opgehangen, worden ze horizontaal of verticaal gelijkmatig uitgelijnd. De boven- en onderrand van de lijsten kunnen dienen als oriëntatie of een virtuele lijn die uit het midden van de schilderijen ontstaat. Deze manier van schilderijen ophangen is vooral geschikt voor series of gelijke formaten.
• De zogenaamde "Petersburg hanging" of "salon hanging" is minder streng dan de rij hanging. Bij deze techniek wordt de hele muur een kunstwerk. Om dit te bereiken, wordt een groot aantal kunstwerken zo dicht mogelijk bij elkaar aan de muur gehangen, maar met een zo gelijkmatig mogelijke tussenruimte, waarbij verschillende formaten gecombineerd kunnen worden. Bij de "Petersburg hanging" verdwijnt het individuele beeld naar de achtergrond ten gunste van de totaalindruk.
• Bij het ophangen van beelden kun je echter denkbeeldige vormen en patronen volgen, zoals cirkels, rechthoeken, vierkanten of zelfs kruizen. De opstelling volgt een van deze structuren, waarbij de afstand tussen de afbeeldingen, de hoogte of een bepaalde regelmaat eerder ondergeschikt zijn. Deze methode, ook wel "binnen-de-lijnen" genoemd, lijkt op het eerste gezicht wat willekeurig, maar heeft een duidelijk systeem door de overkoepelende vorm die de beelden creëren.

Tips voor het ophangen van schilderijen

Als je eenmaal een variant hebt gekozen om schilderijen op te hangen, heb je nog een paar handige vaardigheden nodig om de werken netjes en stevig aan de muur te bevestigen. Om een eerste indruk te krijgen of verschillende beelden bij elkaar passen, bijvoorbeeld om ze in rijen op te hangen of om de volgorde uit te proberen, is het de moeite waard om ze eerst gewoon tegen de muur te laten leunen.

Als je eenmaal hebt gekozen voor een rij of de juiste plaats voor een individuele ophanging, kun je nadenken over het soort bevestiging. Kleine en lichte afbeeldingen kunnen gemakkelijk met spijkers worden bevestigd. Voor grote, zware afbeeldingen en zeer poreuze muren raden we aan om gaten te boren en schroeven of ophanghaken met pluggen te gebruiken.

Om er zeker van te zijn dat de beelden horizontaal hangen, is het verstandig om ze van tevoren af te tekenen en een waterpas te gebruiken. Als flexibel alternatief voor spijkers en schroeven kun je schilderijrails gebruiken. Eenmaal geïnstalleerd kunnen de beelden snel worden op- en afgehaald aan dunne metalen of nylon touwen.