Gerhard Richter
"Ik streef geen intenties na, geen systeem, geen richting, ik heb geen programma, geen stijl, geen zorg." Dit zijn de woorden waarmee een van de meest succesvolle en veelzijdige kunstenaars van onze tijd zichzelf beschrijft - Gerhard Richter.
Richter, geboren in 1932 in Dresden, verliet zijn geboortestad nog voor de bouw van de Muur en ging naar het Westen om zijn studie aan de Kunstacademie van Düsseldorf voort te zetten. De jonge kunstenaar baarde opzien met zijn fotorealistische schilderijen van motieven rechtstreeks uit het familiealbum thuis. In een tijd en omgeving waarin experimentele, abstracte kunst de boventoon voerde, baarden Richters schilderijen opzien.
Richters kenmerk lijkt te zijn dat hij naar nieuwe uitdrukkingswijzen zoekt wanneer een door hem onderzochte methode zich met succes op de kunstmarkt heeft gevestigd. Zijn figuratieve schilderkunst in grijs werd gevolgd door monochrome grijze schilderijen en de gekleurde "Vermalungen" die het beeldende motief onherkenbaar maakten. In het midden van de jaren 70 richtte hij zich op de abstractie, niet minder succesvol dan met zijn vorige werken.
Veelzijdigheid loopt als een rode draad door het hele oeuvre van Gerhard Richter. Hij is niet "alleen" schilder, maar ook beeldhouwer en fotograaf, hij tekent, aquarelleert, doet performances en installaties. Zijn foto's en afdrukken zijn nu net zo gewild als zijn schilderijen, hoge prijzen inbegrepen. Zijn schilderijen nemen de ruimte in beslag en komen met volle fysieke inspanning tot stand.
Zijn bekendheid en de hoge prijzen zijn soms eng voor de kunstenaar zelf, zoals hij in 2015 in een interview met Die Zeit vrijelijk toegaf. Dit doet echter niets af aan de populariteit van zijn werken. Richter is een kunstenaar die, ondanks zijn opvallende status, trouw is gebleven aan zichzelf en zijn kunst liever laat spreken dan zichzelf anders voor te doen.
In 2011 bracht zijn olieverfschilderij "Kaars" uit 1982 bijna 12 miljoen euro op bij een veiling van een groot veilinghuis. Het schilderij behoort tot een serie die Richter begin jaren 80 schilderde in zijn licht vervaagde, fotorealistische stijl. Het wordt beschouwd als een symbool van het stille protest van de DDR-burgers tegen het socialistische regime en werd een van Richters beroemdste motieven.
Overigens wordt de Britse muzikant Eric Clapton beschouwd als de belangrijkste particuliere verzamelaar van Gerhard Richter, met meer dan 50 werken. En dat terwijl de werken van Richter de duurste van alle levende kunstenaars op de kunstmarkt zijn. Het doek "Abstraktes Bild" uit 1986 werd bij Sotheby's verkocht voor 41 miljoen euro. En zelfs sommige grafische werken van Richter worden al in de orde van grootte van zes cijfers verhandeld.
Gerhard Richter kreeg in 1997 de Praemium Imperiale, de "Nobelprijs" voor de kunsten, en als bijzondere erkenning een omvangrijke overzichtstentoonstelling in het New York Museum of Modern Art in 2002. Met 188 werken was het daar de grootste tentoonstelling ooit gewijd aan een levende kunstenaar.
