Barok / Rococo
Barok en rococo: Europa gekenmerkt door prachtige kunst
De tijdperken barok en rococo volgden op de renaissance in Europa. De barok ontwikkelde zich aan het einde van de 16e eeuw in Italië en verspreidde zich in de 17e eeuw over bijna heel Europa. Deze stijl werd vooral populair in Italië, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Oostenrijk en Nederland. De barok beïnvloedde alle beeldende kunsten. In de architectuur, schilderkunst en beeldhouwkunst hadden kleurrijke en weelderige ontwerpen de overhand. Barokkunst maakte indruk met haar naturalistische aandacht voor details, speelse versieringen, prachtige ornamenten en soms zeer kostbare materialen. Uitgesproken pathos en een zekere theatraliteit waren andere typische kenmerken van de barok. Bij het ontwerpen van kerken of kastelen werd vaak alles in harmonie gebracht met de barokstijl - van architectuur tot muurschilderingen en interieurdecoratie. Barok werd vervangen door Rococo. Deze stijl volgde nog steeds het naturalisme in de manier waarop het werd afgebeeld, maar Rococo-beelden waren veel lichter, vriendelijker en minder pathetisch in hun basisstemming. Beide tijdperken brachten belangrijke schilders in de kunstgeschiedenis voort, bijvoorbeeld Jan Brueghel, Michelangelo da Caravaggio, Rembrandt van Rijn en Jan Vermeer.
Kenmerken van barokke schilderkunst
De barokke schilderkunst bracht veranderingen met zich mee op het gebied van schilderkunstige thema's en artistiek ontwerp. De barokke weelde, die bijna spreekwoordelijk was, kwam ook tot uitdrukking in de schilderkunst. De kunstenaars van de barok waren fundamenteel toegewijd aan een naturalistische stijl van weergeven. Toch beeldden ze verhoudingen en gebaren soms wat overdreven uit. Ze probeerden ook de indruk van driedimensionaliteit te wekken door middel van perspectief, licht en schaduw. Met sterke contrasten, een zeer breed kleurenpalet en een dynamische compositie ondersteunden de barokschilders het imposante karakter van hun schilderijen. De onderwerpen van de schilderkunst verschoven ook tijdens dit tijdperk. Barokke beelden toonden nu steeds vaker wereldlijke motieven naast sacrale. Typische barokmotieven waren bijvoorbeeld scènes uit het dagelijks leven van mensen, expressieve portretten of sfeervolle landschappen. Fantastische en mythologische thema's werden ook opgenomen in theatrale en dramatische scènes.
De nieuwe lichtheid in het rococo
Vanaf het begin van de 18e eeuw ontwikkelde het rococo zich uit de barok. De veranderingen in de schilderkunst hadden vooral gevolgen voor de picturale motieven. Rococoschilderijen toonden niet langer de grote pathos en theatraliteit die nog steeds kenmerkend waren voor barokke beelden. In plaats daarvan was de basisstemming in de rococoschilderijen lichter en minder dramatisch. Alles leek speelser en luchtiger. De landschapsschilderijen toonden onbewolkte idyllische indrukken. De sociale scènes werden vrolijker en sensuele naakten werden populairder. Bovendien waagden de rococokunstenaars zich aan de eerste karikaturen met een satirische ondertoon. De nieuwe inhoudelijke oriëntatie werd weerspiegeld in de ontwerpstijl. De rococokunstenaars gebruikten steeds vaker pastelkleuren in zachte en delicate tinten. Over het geheel genomen verhelderden de lichte en transparante kleuren de algemene indruk van de beelden.